Vrede door dialoog

Vrede door dialoog
bijdrage Walther Burgering
21 september 2016, 16.00 uur Stadhuisplein, Leiden

Een ervaring.
In maart van dit jaar mocht ik in samenwerking met oud-bisschop Van Luyn een boek presenteren onder de titel “De weg van de dialoog. Bruggen slaan tussen kerk en samenleving”. Het bevat prachtige hoofdstukken over de vele vormen van dialoog in de samenleving tussen mensen en instituten, die er toe (willen) doen.
Van Luyn heeft mij weer doen nadenken over het wezen van dialoog. Dat is:
Vragen aan de mens tegenover je wat hij/zij precies bedoelt, écht luisteren en écht proberen te begrijpen wat die ander wil zeggen. Daarna je eigen standpunt, mening of achtergrond te berde brengen en aan die ander vragen met zo’n zelfde houding te luisteren. Voor beiden geldt: niet je eigen gelijk halen, meer gesprek dan discussie…
Begrip en Dialoog is wat we tegenwoordig nodig hebben als we spreken over VREDE in onze huidige samenleving, onze huidige wereld. Dialoog, gedragen door menselijke waardigheid en het Algemeen Belang.
In de bijdrage van Jan Gruijters van PAX vertelt hij iets over de encycliek Pacem in terris: de 1^e encycliek die uitsluitend gewijd is aan de vrede (1963, ttv d Cubacrisis). Gericht aan alle mensen van goede wil. Pacem in terris is een oproep om ons te richten op het collectieve en internationale belang. Het presenteert vier pijlers voor de bijdrage aan de bevordering van vrede in de wereld: waarheid, gerechtigheid, liefde en vrijheid.
We lezen mee..
“Waarheid leidt tot vrede als iedere mens in alle oprechtheid niet alleen zijn rechten, maar ook zijn plichten jegens anderen erkent
Gerechtigheid leidt tot vrede als iedereen concreet in de praktijk van iedere dag de rechten van anderen erkent en de waardigheid van iedere medemens accepteert
Liefde leidt tot vrede als eenieder zelfgenoegzaamheid en baatzucht overwint en zich de noden van anderen aantrekt, bereid is tot dienstbaarheid, begrip, verzoening en broederlijk en zusterlijk delen.
Vrijheid leidt tot vrede als mensen zich in hun keuzen en beslissingen niet laten leiden door overdreven vrijheidsdrang, maar zich vrij weten voor de medemens, in bewustzijn van eigen verantwoordelijkheid voor anderen en voor de samenleving.”[1]
Vrede verbindt.
Vrede en gerechtigheid behoren vanouds tot het hart van de kerk.
Vredestichten is een centrale opdracht, maar de uitdagingen voor vrede zijn wel van karakter veranderd… In een tijd waarin sprake is van een groeiende wanorde in de wereld… een wereld die steeds meer op drift raakt. Ook letterlijk door mensen die hun recht op bestaan elders zoeken dan in hun geboorteland.
In een tijd met veel conflictgebieden, complexe situaties, internationale bemoeienis, geglobaliseerde aanpak én verantwoordelijkheid, economische dominantie en een zakelijk kompas (minder dan voorheen gestuurd door moraal) bij het regeren. In zo’n tijd blijft het belangrijk om vrede na te streven, in het groot en in het klein.
De sociale leer van de katholieke kerk, in het bijzonder wat zij zegt over de menselijke waardigheid en het algemeen belang, kan helpen bij het aanspreken van politieke machthebbers en het beoordelen van politieke beslissingen, maar ook van mede-burgers.
Menselijke waardigheid is universeel en onaantastbaar. Menselijke waardigheid, solidariteit en subsidiariteit gelden als maatstaf voor het vredeswerk. Tegenover het sociaal onrecht en de gewelddadige dimensies van het menselijk leven.
Bescherming en bevordering van menselijke waardigheid zijn niet onderhandelbaar, want ze zijn wezenlijke, humane waarden (Van Luyn). Menselijke waardigheid vormt de grondslag voor vrijheid, gerechtigheid en vrede.
Het algemeen belang mag compromissen vragen als het aankomt op problemen bestrijden van sociale onrechtvaardigheid, politieke onderdrukking, zinloos geweld, terrorisme en conflicten.
Vluchtelingen.
Vrede is een opdracht die iedereen moet vervullen. Vrede verbindt.
In een tijd waarin angst voor terreur en oorlog de boventoon voert en duizenden vluchtelingen op zoek zijn naar een veilig heenkomen, groeit het besef dat vrede niet vanzelfsprekend is. We moeten ons hiervoor blijven inzetten. In Syrië, Soedan, Venezuela, Colombia en Irak, maar ook wij hier in onze eigen samenleving. Open blijven staan voor elkaars verschillen en standpunten. Bruggen slaan en onderlinge vrede blijven bevorderen. Er is een beetje moed voor nodig, maar vooral de lef om elkaar echt te willen verstaan.
Van Luyn zegt in: De weg van de dialoog: “De opdracht tot vredesopbouw ligt bij alle mensen. We kunnen het ons niet veroorloven onverschillig te zijn. We zijn geroepen om open in de wereld te staan, geraakt te worden, compassie te hebben en moedig te handelen. Alleen dan kunnen we, in de geest van Pacem in terris en het evangelie, vredestichters zijn.”
Wereldkaart.
Vrede moeten we moeten handen en voeten geven. Vier studenten van Panoplia laten nu zien op deze wereldkaart hoe verbonden we zijn in onze wereld.. China, Korea, Syrie, Venezuela, Irak, Iran, Australië, Columbia, Somalie… hun handen en voeten binden nu letterlijk deze landen aan elkaar.
[1] Geciteerd in Weg van de Dialoog, pag. 157.
Foto’s en andere sprekers/zangers op de site van De Bakkerij